Magda Nowaczyk- zoopsycholog, behawiorysta królików i gryzoni
Bardzo ważnym aspektem opieki nad zwierzętami jest zapewnienie im dobrostanu. Choć wielu z nas jest przekonanych o tym, że zapewniamy naszym podopiecznym idealne warunki, nie zawsze rzeczywiście tak się dzieje.
Zacznijmy od tego, by zdefiniować, czym jest dobrostan. Według definicji, to stan zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego, gdy zwierzę pozostaje w pełnej harmonii z otaczającym je środowiskiem.
Dobrostan określany jest przez zasadę 5 wolności. Część z nich jest dla większości oczywista- zapewniamy odpowiednie żywienie, opiekę weterynaryjną, spokój i miejsce, w którym mogą czuć się bezpiecznie. Ale to nie wszystko… Spójrz na listę:
1. wolność od głodu i pragnienia
2. wolność od bólu, urazów i nieleczonych chorób
3. wolność od dyskomfortu fizycznego i psychicznego
4. wolność od lęku i stresu
5. wolność do wyrażania naturalnych zachowań
Właśnie tej ostatniej przyjrzymy się bliżej.
Jakie zachowania są typowe dla królików? Jak spędzają swój czas w naturalnym środowisku? Jak żerują, jak wyglądają ich relacje społeczne, jak mieszkają?
Przede wszystkim RAZEM, bo króliki to silnie stadny gatunek. Jeśli zastanawiasz się więc, jak poprawić dobrostan swojego uszaka, a nie ma on jeszcze towarzysza własnego gatunku, zaspokojenie tej potrzeby będzie priorytetowe. Badania wykazały, że króliki mające towarzystwo własnego gatunku, lepiej radzą sobie ze stresem. W sytuacji, gdy czują się zagrożone, trzymają się blisko siebie. Przetrzymywanie królika w samotności narusza więc jego dobrostan i nie pozwala na zaspokojenie jednej z najważniejszych potrzeb- poczucia bezpieczeństwa, bez której królik nie będzie realizował pozostałych potrzeb, w tym tych fizjologicznych, jak jedzenie i wydalanie.
Gdzie mieszkają króliki? W wykopanych przez siebie norach, do których uciekają, gdy czują zagrożenie. Jest to też miejsce odpoczynku- czasu, w którym nie czują potrzeby ciągłej obserwacji otoczenia i wypatrywania zagrożeń. Czy klatka lub kojec wyposażona w kuwetę, paśnik, miseczki zapewnia ten sam poziom bezpieczeństwa? Obowiązkowym elementem każdego króliczego mieszkania jest miejsce schronienia. Wygodny domek, do którego mogą wejść- najlepiej taki z płaskim, bezpiecznym dachem- zapewnia zarówno możliwość schowania się jak i zaspokaja potrzebę przebywania „wyżej”, by więcej widzieć. Pamiętaj, by dobrać wielkość do królików- powinny móc się bezpiecznie wyłożyć i w pełni cieszyć się odpoczynkiem „po króliczemu”.
Kolejnym elementem wyposażenia króliczego mieszkania, jest tunel- koniecznie z opcją wejścia i wyjścia po przeciwnej stronie. W naturze tunele stanowią drogę do „domu”, czyli do norki. Dobrze jest wyposażyć wybieg w kilka kryjówek, króliki doskonale znają ich rozkład i uciekają do nich, gdy tylko poczują taką potrzebę.
Jak króliki spędzają swój dzień? Większość czasu przesypiają, aktywną porą jest poranek i zmierzch- to czas żerowania, wyszukiwania pożywienia i najlepszych kąsków pysznych roślin. W tym czasie bawią się ze sobą, kopią nory, tunele, podskakują, gonią się i pielęgnują futro. I tutaj pojawiają się kolejne królicze potrzeby, które niezaspokojone często prowadzą do zaburzeń behawioralnych. Przejdźmy więc do tematu, który najbardziej zainteresował Was w ankiecie, czyli do elementów wzbogacających środowisko uszaków. Pamiętaj, by zabawek plastikowych lub materiałowych nie zostawiać w zasięgu króliczych zębów bez nadzoru! Bezpieczne zabawki, które możesz zostawić królikowi na wybiegu gdy wychodzisz, to te w całości jadalne
1) wspomniane już domki i tunele, jako miejsce schronienia i odpoczynku
- materiałowe lub drewniane domki, kartony z wyciętym wejściem
- ulubiony mebel królików- czyli łóżeczko dla lalek Ikea 😉
- tunele materiałowe, kartonowe, drewniane mostki
-
2) elementy wyposażenia pozwalające na zaspokojenie potrzeby szukania pokarmu
- kule smakule- czyli zabawki w kształcie piłki lub walca, do których wkładamy smakołyki, a królik wydostaje je tocząc zabawkę po podłodze
- maty węchowe- polarowe maty ze skrawkami materiału, w które chowamy granulat, suszone warzywka, czy inne bezpieczne przysmaki
- interaktywne zabawki, np. taca z pokrywkami, pod którymi ukrywamy smakołyki
- tunel z drewna wypchany siankiem z ziołami
- wierzbowe lub rattanowe kule z siankiem
- kilka listków ziół ukrytych w kupce siana, by uszak miał możliwość szukania
- patyczki z ziołowymi posypkami
- świeża gałąź z drzewa np. jabłoni, brzozy lub gruszy, może być z odrobiną liści ( na zimę można przygotować wersję suszoną, idealnie zasuszają się gałązki brzozy z liśćmi, a że te nie są jakoś szczególnie lubiane przez króliki, zwykle wystarczają na naprawdę długo)
-
3) wyposażenie pozwalające na przekopywanie
- maty węchowe
- karton wypełniony skrawkami ekologicznej tektury, ściółką celulozową lub piaskownica (piasek z atestem dla dzieci, wilgotny!)
- polarowy kocyk, który królik „pościela” po swojemu
-
4) zabawki pozwalające na rzucanie, przenoszenie itp.
- kubeczki różnej wielkości tworzące piramidkę, w których chowa się odrobinę granulatu
- rattanowe, wiklinowe kule
- patyczki z drzew jabłoni, gruszy
- papierowe rolki
-
Takie elementy wzbogacenia środowiska zapewnią królikowi zajęcie, zaspokoją część jego potrzeb, oraz spowodują, że będzie bardziej aktywny i chętny do ruchu. Pamiętaj, by uwzględnić podawane w zabawkach przysmaki w codziennej porcji pożywienia. Nie dawaj wszystkich zabawek na raz, wprowadzaj je co jakiś czas, by się nie znudziły.
Bardzo ważnym aspektem przy omawianiu dobrostanu królików jest kwestia odpowiedniej przestrzeni i wybiegu. To temat na osobny artykuł, ale nie sposób tutaj o tym nie wspomnieć- gdy mówimy o wzbogaceniu środowiska, ciężko pogodzić się z królikiem zamkniętym w klatce… Zadbaj o odpowiednią przestrzeń. By zmieścić odpowiedniej wielkości domek, kuwetę z paśnikiem, miseczki i zabawki, potrzebujesz przestrzeni. Najłatwiej zaaranżować kojec, jest dużo bardziej ustawny, niż klatka, daje też możliwość poruszania się bez hałasu pazurków stukających o plastikowe dno, co w przypadku wycofanych, nieufnych królików ma ogromne znaczenie. Nie twórz swoim podopiecznym celi, to ich dom, nie więzienie. 🙂
Pozwól na swobodny, kilkugodzinny wybieg w czasie ich aktywności, w zabezpieczonej, dostosowanej do królików przestrzeni, a Twoje uszaki odwdzięczą się podskokami szczęścia. <3
Jeśli chcesz zadać dodatkowe pytania, lub uzyskać więcej informacji na temat prawidłowej opieki nad królikami i gryzoniami, dołącz do naszej grupy edukacyjnej na fb https://www.facebook.com/groups/okienkoedukacyjnie/
Nie zgadzamy się na kopiowanie całości lub fragmentów artykułu i umieszczanie ich na obcych stronach bez naszej pisemnej zgody. Kopiowanie i przetwarzanie powyższych treści i zdjęć w całości lub części może skutkować wystąpieniem o odszkodowanie zgodnie z Ustawą o Prawie Autorskim i Prawach Pokrewnych z dnia 04 lutego 1994 r. (Dz.U.Nr.24, Poz.83, Dz.U.Nr.44. Poz. 170 z późniejszymi zmianami). Jedyną dopuszczoną formą rozpowszechnienia jest udostępnienie linku do niniejszego artykułu.
